İhale İle Yapımı Üstlenilen İnşaatın Sözleşmeden Doğan Bedel Farkı

TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.

KONYA

1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO                                                             : ………./………

KARAR NO                                                         : …….../……….

HAKİM                                                                : M…….. Y……….

KATİP                                                                   : M…….. B……….

DAVACI                                                              : T…….. T…….T……… VE M……… A…….. T….L…..Ş…. - 

VEKİLİ                                                                 : Av. F…… Ö.........

Kürden Mah. Meram Yeni Yol Cad. No: 254 Meram/ KONYA

DAVALI                                                                               : N……… E…….Ü……….

VEKİLİ                                                                  : Av. M……. F….. Ç…..

DAVA                                                                   : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)

DAVA TARİHİ                                                    : …../…./………

KARAR TARİHİ                                                  : …./…./……….

GEREKÇELİ KARAR YAZIM TARİHİ             : …/…./……….

Mahkememizde görülmekte bulunan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacı vekili mahkememize ibraz etmiş olduğu dava dilekçesinde; taraflar arasında N…….E…..Ü…. M………F………… Laboratuvar Blokları İnşaatı ve Çevre Düzenlemesi anahtar teslimi götürü bedel ile yapım işine ilişkin …./…./……. tarihli sözleşme akdedildiğini, müvekkili firmanın, davalı idare tarafından ilan edilen şartnameye göre işi değerlendirdiğini ve tekliflerini de buna uygun olarak verdiğini, ihale sürecinin tamamlanmasından sonra müvekkili tarafından çalışmalara başlandığını ve zeminin ihalede belirtilen özelliklerde olmadığının ortaya çıktığını, kaya oranının şartnamede belirtilenden çok daha fazla olduğu ve kaya yapısının da sert kaya olduğunu ve bundan dolayı arada büyük miktarda bedel farkı doğduğunu beyanla fazlaya dair hakları saklı kalması kaydıyla taraflar arasında akdedilen N……. E…… Ü…… M……. F………Laboratuvar Blokları İnşaatı ve Çevre Düzenlenmesi anahtar teslimi götürü bedel ile yapım işine ilişkin imzalanan …./…./………. tarihli sözleşmeden kaynaklanan bedel farkı olan …………  TL'nin ilk hak ediş tarihi olan …./…./……. tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile müvekkiline verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı tarafa usulüne uygun meşruhattı davetiye tebliğ edilmiş ve taraf teşkili sağlanmıştır.

Davalı vekili mahkememize ibraz etmiş olduğu cevap dilekçesinde; davaya konu işin ihale sözleşmesi anahtar teslimi götürü bedel ile davacı şirket tarafından kabul edildiği ve sözleşmenin buna göre imzalandığını, ihale kapsamında yapılacak kazı alanının hali hazır durumu, imalat sınırlarına göre kazı sonrası arazinin kotları ve alanı ihale dosyası kapsamında verildiğini ve bu durumu davacı tarafın bildiğini ve ihale dokümanlarında yer alan tüm düzenlemeleri dikkate alarak kabul ettiğini beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Konya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ……../……. D.İş sayılı dosyası ile davalı kuruma müzekkere yazılarak M……. F…….. laboratuvar blokları inşaatı ve çevre düzenlemesi işi ile ilgili hak ediş ödemelerine ilişkin tüm bilgi ve belgeler, ilgili işe ilişkin ihale sözleşmeleri ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi dosyamız arasına alınarak tarafların iddia ve savunmaları kapsamında keşif yapılmış ve keşfe istinaden aldırılan bilirkişi raporlarında; davacının, davaya konu edilen …./…./……… tarihli sözleşmeden kaynaklı bedel farkı alacağının …………….. TL olduğu bildirilmiş ve davacı vekilince dava değeri tespit edilen rakam üzerinden gerekli harçlar yatırılmak suretiyle ıslah edilmiştir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:

Dava, İnşaat yapım sözleşmesinden kaynaklı imalat farkı alacağına ilişkindir.

Mahkememizce yapılan yargılama, keşif ve bilirkişi raporları ile tüm dosya kapsamından; davalı üniversitenin M……… F…….. laboratuvar blokları inşaatı ve çevre düzenlemesi, anahtar teslimi götürü bedel ile yapım işi ihalesinin, davacı şirket tarafından kazanıldığı, taraflar arasında …./…../……. tarihli yapım işi sözleşmesinin imzalandığı taraflar arasında uyuşmazlık konusu değildir. Sözleşmenin 6.1.maddesinde işin anahtar teslimi götürü bedel sözleşme olduğu ve iş bedelinin  ……………. TL olduğu düzenlenmiştir.

Davacı, idare tarafından ilan edilen şartnameye göre işin değerlendirildiği ve teklifin de buna göre verildiğini, ancak çalışmalara başlandığında inşaat zemininin şartnamede belirtilen özelliklerde olmadığı, kaya oranının çok daha fazla ve kaya yapısının sert olması nedeniyle imalat bedel farkının doğduğu, Konya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ……/…….. D.İş sayılı dosyasından yaptırılan tespitte %40 oranında yumuşak kaya, %30 oranın sert kaya bulunduğunun tespit edildiğini, bu sebeplerle fazlaya ilişkin haklar mahfuz kalmak kaydıyla bedel farkı olarak …………… TL'nin ilk hak ediş tarihinden itibaren tahsilini talep etmiştir.

Davalı üniversite ise taraflar arasında yapılan sözleşmenin anahtar teslimi ve götürü sözleşme niteliğinde olduğu, kazı alanının halihazır durumunun ihale dosyası kapsamında yüklenici şirkete verildiği, özel teknik şartnamenin genel A007 maddesinde, yüklenicinin inşaatın yapılacağı arsayı incelemesi hakkı bulunduğu, hafriyat alanının davacı tarafından incelendiği ve herhangi bir itirazının bulunmadığı savunmasında bulunarak davanın reddini talep etmiştir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık, anahtar teslimi ve götürü bedel sözleşmesi ile davacı tarafından yapımı üstlenilen inşaat işi nedeniyle, zeminin yapısından kaynaklı bedel farkı isteyip isteyemeyeceği noktasında toplanmaktadır.

Yargıtay 15. HD'nin ……/……. E.-……/ ……. K. ile "davadaki talebin 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun365/II. maddesindeki götürü bedelin uyarlanması niteliğinde olduğu belirtilmiştir. Anılan yasa hükmü “Fakat evvelce tahmin olunamayan veya tahmin olunup da iki tarafça nazara alınmayan haller işin yapılmasına mani olur veya yapılmasını son derece işkal ederse hakim, haiz olduğu takdir hakkı dolayısı ile takarrür eden bedeli tezyit veya mukaveleyi fesheder” şeklindedir. Bu hükümle, ücretin götürü olarak kararlaştırıldığı sözleşmelerdeki ücretin değişmemesi kuralına bir istisna getirilmiştir. Dairemizin hükmüne uyulan her iki bozma ilâmında 818 sayılı BK'nın 365/II. maddesinin uygulanması ve götürü bedelin artırılmasının gerekip gerekmeyeceği hususunda bilirkişi incelemesi yaptırılması gereğine işaret edilmiş ve nelerin irdelenmesi gerektiği açıklanmıştır. BK'nın 365/II. maddesi hükmünce bedelin artırılmasının gerekip gerekmediğini hakim takdir edeceğinden bilirkişi kurulu tarafından bozmada belirtilen hususlar saptandıktan sonra aradaki farkın uyarlama gerektiğine dair bilirkişi görüşü değerlendirmede dikkate alınmakla birlikte hakimi bağlamayacaktır. Sözleşmenin temelini oluşturulan konularda önceden öngörülemeyen veya öngörülmesine rağmen gerçekleşmeyeceğine inanılan önemli değişiklikler sonucu edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması halinde iyi niyet kurallarına dayanarak hakim tarafından sözleşme, değişen koşulara uyarlanabilir." şeklinde verdiği kararında, götürü bedelin artırılmasının gerekip gerekmediğinin tespiti hususunda bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiğine işaret edilmiştir.

Mahkememizce yapılan yapılan keşif ve aldırılan …./…./……. tarihli kök rapor ve …./…../……. tarihli ek raporda, "İnşaat işleri Özel Teknik Şartnamesi ve Plan Notlarının GENEL A029 maddesinde", temel sondaj ve zemin etüt raporları incelenmesi sonucuna göre kazı yapılacak zemin hakkında zemin etüt raporunda: 0,15 makine ile yumuşak ve sert toprak kazısı, 0,75 makine ile yumuşak ve sert küskü kazısı, 0.10 makine ile patlayıcı kullanmadan yumuşak ve sert kaya kazısı olarak belirlendiği; sözleşmeye konu inşaatın yapılacağı zeminin jeolojik yapısı dikkate alındığında yapılacak kazının, 0,05 makine ile yumuşak ve sert toprak kazısı, 0,25 makine yumuşak ve sert küskü kazısı, 0,40 makine ile patlayıcı kullanmadan yumuşak ve sert kaya kazısı, 0,30 makine ile patlayıcı madde kullanmadan sert kaya kazısı niteliğinde bulunduğunun, bu durumda özel teknik şartnamede belirtilen zemin özellikleri ile zeminin gerçek özellikleri arasında esaslı fark olduğu, ihale  ve sözleşme aşamasında bilinmeyen bu durumun, çalışmalara başlandıktan sonra ortaya çıkmış olduğu, bu farkın tüm götürü bedele kıyaslandığında tarafların önceden tahmin edemedikleri veya öngöremedikleri şart niteliğinde olup uyarlama yapılarak sözleşmedeki götürü bedelin artırılmasının gerekeceği, anlaşılmıştır. Kazının niteliği nedeniyle farkın …………… TL olacağı ek rapor ile tespit edilmiştir. Bilirkişi raporunun dosya kapsamına, yasaya ve Yargıtay kararlarına uygun, açıklayıcı ve denetime elverişli olarak hazırlanmış olması nedeniyle, raporun hükme esas alınması gerektiği kanaatine varılarak davanın tespit edilen ve buna göre artırılan değer üzerinden kabulüne, davacı tarafın ilk hak ediş tarihinden itibaren faiz isteminin ise yerinde olmadığı, muacceli yet ihtarı yoksa dava tarihinden itibaren faiz istenebileceği (Y.15.HD ……/……. E-…../……K.), davacınının bu anlamada davalı idareye muacceli yet ihtarnamesi göndermemiş olduğu anlaşılmakla, kabul edilen bedele dava tarihinden itibaren ticari faiz işletilmesine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.

HÜKÜM (Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere):

1-) Davanın KABULÜNE; ……………. TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,

2-) Davalı kurum harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

3-) Davalı kurumun harçtan muaf olması sebebiyle davacı tarafça yatırılan ……….. TL peşin harcın ve ………….. TL tamamlama harcının, kararın kesinleşmesi ve  talep edilmesi halinde davacı tarafa iadesine,

4-) Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince ………….. TL vekalet ücretinin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,

5-) Davacı tarafça yapılan toplam ………….. TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,

6-) Davalı tarafından yapılan yargılama gideri olmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,

7-) HMK'nın 297/1-ç maddesi uyarınca bakiye gider avansı bulunduğu takdirde kararın kesinleşmesi ve talep halinde taraflara iadesine,

Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraf vekillerine tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize iletilmek üzere bulundukları yer Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi’ne verecekleri dilekçe veya tutanağa kaydedilmek koşuluyla beyanda bulunmak suretiyle Konya Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.  …./…./…..

  Katip                                                                                                                                                Hakim

 (e-imzalıdır)                                                                                                                                   (e-imzalıdır)