İdari Para Cezasının İptali

T.C

DANIŞTAY

ONDÖRDÜNCÜ DAİRE

Esas No:2014/……

Karar No:2014/…..

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı)    : A.Y.   

Vekili  : Av. N. K. G.

Karşı Taraf (Davalı)           : Selçuklu Belediye Başkanlığı - KONYA

Vekili  : Av. F. T.

İstemin_Özeti          : Konya 1. İdare Mahkemesinin 08.05.2014 günlü, E:2013/…., K:2014/….. sayılı kararının; davacı vekili tarafından usul ve yasaya uygun olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi    : Betül Müftüoğlu

Düşüncesi   :Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Ondördüncü Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması hakkında karar verilmeksizin,  işin gereği görüşüldü:

Dava; Konya İli, Selçuklu İlçesi, Buhara Mahallesi, 2…-L-1 pafta, 1…… ada, 2 parsel sayılı taşınmazdaki yapının  ruhsat eki mimari projesine aykırı olarak inşa edildiğinden bahisle, 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin Selçuklu Belediye Encümeni'nin 01.08.2013 günlü, 1007 sayılı kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; uyuşmazlığa konu taşınmazda, 31.01.2011 günlü,  483/191 sayılı ve 10.06.2013 günlü,  760/11-191 sayılı yapı ruhsatları ile (3) adet dükkan niteliğinde, (15) adet daire niteliğinde olmak üzere toplam (18) adet bağımsız bölümlü, bodrum+6 katlı bina yapımına izin verilmesine rağmen, zemin katta (3) adet olan dükkan niteliğindeki bağımsız bölümün (1)'e düşürüldüğünün, normal katlarda (3) adet olan daire niteliğindeki bağımsız bölüm sayısının 1. ve 2. katlarda (4)'e çıkarıldığı ve 54 m2 yüzölçümlü kapıcı dairesi yapıldığının sabit olduğu ve belirtilen aykırılıkların giderilmesine yönelik olarak 25.07.2013 günlü, 1006/11-101 sayılı tadilat ruhsatının alındığı,  bu itibarla; mimari projesine aykırı olarak yapılan imalatlar nedeniyle davacıya para cezası verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, diğer yandan; söz konusu aykırılıklar nedeniyle yapının tamamının aykırılıklardan etkilendiği, buna göre yapı ruhsatında belirtilen yapı inşaat alanı 4.455  m2  ile anılan ruhsata aykırı olarak yapılan 54 m2  kapıcı dairesi alanının toplanması sonucunda ulaşılan (her iki alanın toplamları 4.509 m2 olmasına rağmen davalı idarece yapılan hesap hatası sonucunda davacı lehine bir sonuç doğuracak şekilde) 4.506  m2  üzerinden yapının sınıfı ve grubuna göre, 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendine göre hesaplanan temel para cezasının ve yapının uygulama imar planı bulunan bir alanda olduğundan bahisle  c)  bendinin 5 numaralı alt bendi uyarınca  %20 oranında artırım uygulanmak suretiyle hesaplanan toplam 141.506,42 TL tutarındaki ceza miktarının yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5940 sayılı Kanun'un 2. maddesiyle değişik 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen  şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle arttırılacağı kurala bağlanmış; (b) bendinde; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen  gereklere aykırı bulunan uygulamalar  için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılmış, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı,  para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı kurala bağlanmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin ikinci fıkrası incelendiğinde; cezayı belirleyen temel ölçütün, yapı sınıfı ve grubu ile ruhsata aykırılığın ve aykırılıktan etkilenen alanın büyüklüğü olduğu görülmektedir. Bu sebeple; ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapı nedeniyle verilecek para cezasının miktarının maddede öngörüldüğü şekilde belirlenebilmesi için, ruhsata aykırılıkların neler olduğunun ve aykırılıktan etkilenen alanın yüzölçümünün, cezaya esas alınan tutanaklarda (yapı tatil tutanağı vs.) açık bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Bu durum, para cezasına muhatap olan ilgililerin cezanın hangi alan üzerinden belirlendiğini ve nasıl hesaplandığını bilmeleri ve hak arama özgürlüklerini yeterli düzeyde kullanabilmeleri için gerekli olduğu gibi, verilen para cezasının denetiminin sağlanması açısından da önemlidir. Yapı sınıfı ve grubunun ise; olayın özelliğine göre, tutanakta açıkça tespit edilebileceği gibi, tutanakta bu konuda açık bir nitelendirme bulunmamakla birlikte, yapının niteliğine ilişkin olarak tutanakta yapılan açıklamalara göre sonradan belirlenebilmesi olanaklı ise, sadece yapı sınıfı ve grubunun tutanakta açıkça yazılmamasının para cezasını hukuka aykırı hale getireceğinden bahsetmek olanaklı değildir.  

Dosyanın incelenmesinden;  Konya İli, Selçuklu İlçesi, Buhara Mahallesi, 2…-L-1 pafta, 1….. ada, 2 parsel sayılı taşınmazdaki yapıda, idare görevlilerince düzenlenen 24.07.2013 günlü yapı tatil tutanağı ile ruhsat eki mimari ve statik projesine tamamen aykırı imalat yapıldığının ve çatı katına 54 m2 alanlı kapıcı dairesi ilave edildiğinin tespit edildiği, dava konusu para cezasının ise aykırılıktan etkilenen alanın 4506 m2 olduğu kabul edilerek, 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının a) bendine göre, bu alan üzerinden 3. sınıf, B grubu yapı sınıfına göre hesaplanıp,  (c) bendinin 5. alt bendinde yer alan artırım oranının uygulanması suretiyle toplam 117.922,02 TL olarak belirlendiği,  İdare Mahkemesince, dosyada bulunan 31.01.2011 günlü,  483/191 sayılı ve 10.06.2013 günlü, 760/11-191 sayılı yapı ruhsatları ile 25.07.2013 günlü, 1006/11-101 sayılı tadilat ruhsatının karşılaştırılması suretiyle, yapıda mimari projesine aykırı olarak zemin katta (3) adet olan dükkan niteliğindeki bağımsız bölümün (1)'e düşürüldüğü, normal katlarda (3) adet olan daire niteliğindeki bağımsız bölüm sayısının 1. ve 2. katlarda (4)'e çıkarıldığı ve 54 m2 yüzölçümlü kapıcı dairesi ilave edildiği ve bu aykırılıkların yapının tamamını etkilediğinden bahisle, tamamının yüzölçümü esas alınmak suretiyle hesaplanan para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

 Uyuşmazlığa konu olayda; işleme dayanak alınan yapı tatil tutanağında, ruhsat eki mimari ve statik projesine tamamen aykırı imalat yapıldığının belirtilmesine rağmen, bu aykırılıkların neler olduğunun ve yüzölçümünün açık ve somut olarak ortaya konulmadığı, sadece çatı katında yapılan kapıcı dairesinin alanına yer verildiği, temel para cezasının ise aykırılıktan etkilenen alanın 4506 m2 olduğu kabul edilerek hesaplandığı, hesap raporunda aykırılıktan etkilenen alanın nasıl tespit edildiğine ilişkin herhangi bir açıklama da yapılmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda; yeterli tespitleri içermeyen yapı tatil tutanağına dayalı olarak tesis edilen para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; Konya 1. İdare Mahkemesinin 08/05/2014 günlü, E:2013/……, K:2014/….. sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın Mahkemesine gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,  04.12.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.